Zaburzenia mowy u przedszkolaków – kiedy się martwić?

Zaburzenia mowy u przedszkolaków – kiedy się martwić?

Rozwój mowy u dziecka to jeden z kluczowych etapów wczesnego dzieciństwa. Jednak nie każde dziecko rozwija się w tym samym tempie. Niektóre przedszkolaki zaczynają mówić później, mają trudności z wymową niektórych głosek lub komunikują się głównie gestami. Rodzice często zastanawiają się, kiedy jest to jeszcze norma, a kiedy należy skonsultować się ze specjalistą. W tym artykule dowiesz się, jakie są objawy zaburzeń mowy u dzieci, co może być ich przyczyną oraz jak wspierać rozwój mowy w domu.

Normy rozwoju mowy u dzieci

Każde dziecko rozwija się indywidualnie, ale istnieją pewne ogólne normy, które mogą pomóc ocenić, czy rozwój mowy przebiega prawidłowo:

✅ 1 rok życia – dziecko wypowiada pojedyncze słowa (np. „mama”, „tata”), zaczyna naśladować dźwięki.

✅ 2 lata – pojawiają się pierwsze proste zdania, zasób słownictwa szybko się powiększa.

✅ 3 lata – dziecko mówi w prostych, ale pełnych zdaniach, potrafi zrozumieć polecenia.

✅ 4 lata – poprawnie wymawia większość głosek, potrafi opowiadać krótkie historie.

✅ 5-6 lat – mowa dziecka powinna być już zrozumiała dla otoczenia, a wypowiedzi spójne i logiczne.

Jeśli Twoje dziecko odbiega od tych norm, warto przyjrzeć się jego rozwojowi i ewentualnym trudnościom.

Najczęstsze zaburzenia mowy u przedszkolaków

🔹 Opóźniony rozwój mowy (ORM) – dziecko mówi później niż rówieśnicy, ma ograniczone słownictwo i trudności z budowaniem zdań.

🔹 Dyslalia – nieprawidłowa wymowa głosek (np. seplenienie, zamienianie „r” na „l”, pomijanie dźwięków w wyrazach).

🔹 Mutyzm wybiórczy – dziecko mówi tylko w określonych sytuacjach lub do wybranych osób.

🔹 Jąkanie – powtarzanie sylab, przeciąganie dźwięków, trudności z płynnością mowy.

🔹 Afazja dziecięca – problemy z rozumieniem mowy i formułowaniem wypowiedzi pomimo prawidłowego słuchu.

Przyczyny zaburzeń mowy

Problemy z mową mogą wynikać z różnych czynników:

🔸 Czynniki genetyczne – jeśli w rodzinie występowały opóźnienia w rozwoju mowy, dziecko może mieć podobne trudności.

🔸 Problemy ze słuchem – niedosłuch wpływa na naukę prawidłowej artykulacji.

🔸 Zaburzenia integracji sensorycznej – dziecko może mieć trudności z przetwarzaniem bodźców dźwiękowych, co utrudnia naukę mowy. Więcej na temat SI przeczytasz w naszym artykule „Poznaj te 3 sposoby na wspieranie integracji sensorycznej”.

🔸 Zaburzenia motoryki małej – niewłaściwy rozwój aparatu artykulacyjnego (np. słabe napięcie mięśniowe w obrębie języka i warg) może wpływać na wymowę. Jeśli zauważasz u dziecka problemy z precyzyjnymi ruchami rąk, koniecznie sprawdź artykuł „3 sposoby na poprawę motoryki małej”.

🔸 Środowisko językowe – brak wystarczających bodźców do mówienia (np. ograniczona rozmowa z dzieckiem, nadmierna ilość ekranów zamiast interakcji).

Kiedy zgłosić się do specjalisty?

🔴 Dziecko nie mówi lub mówi bardzo mało po ukończeniu 2. roku życia.

🔴 Ma trudności z rozumieniem prostych poleceń.

🔴 Nieprawidłowo wymawia większość głosek po 4. roku życia.

🔴 Ma duży problem z płynnością mowy (np. jąkanie, zacinanie się).

🔴 Nie wykazuje chęci do komunikacji, unika kontaktu wzrokowego.

Jeśli zauważysz u swojego dziecka któreś z tych objawów, warto skonsultować się z logopedą, terapeutą SI lub neurologopedą.

Jak wspierać rozwój mowy dziecka w domu?

✅ Rozmawiaj z dzieckiem jak najwięcej – opisuj otoczenie, zadawaj pytania, zachęcaj do rozmowy.

✅ Czytaj książki – wspólne czytanie rozwija słownictwo i poprawia artykulację.

✅ Baw się w zabawy artykulacyjne – np. dmuchanie piórek, gwizdanie, naśladowanie dźwięków zwierząt.

✅ Unikaj nadmiernej ekspozycji na ekrany – zamiast bajek, wybieraj interaktywne zabawy słowne.

✅ Angażuj dziecko w codzienne czynności – np. zakupy, gotowanie, gdzie może nazywać produkty i opowiadać o swoich działaniach.

✅ Zachęcaj do śpiewania i recytowania wierszyków – rytmiczne powtarzanie dźwięków wspiera prawidłową wymowę.

Podsumowanie

Nie każde opóźnienie w mowie oznacza poważne zaburzenie, ale warto uważnie obserwować rozwój dziecka. Jeśli masz wątpliwości, nie czekaj – skonsultuj się z logopedą lub terapeutą integracji sensorycznej. Pamiętaj, że wsparcie w domu i odpowiednie ćwiczenia mogą znacząco poprawić rozwój komunikacyjny dziecka. Warto także zwrócić uwagę na inne aspekty, takie jak motoryka mała i duża, ponieważ ich rozwój jest ściśle powiązany z nauką mowy.

A Ty, jakie masz doświadczenia z rozwojem mowy u swojego dziecka? Podziel się w komentarzu! 😊

Nie jesteś sama – pobierz darmowy ebook!

W moim ebooku znajdziesz 195 przykładów codziennych objawów zaburzeń SI, które pomogą Ci lepiej zrozumieć,

z czym zmaga się Twoje dziecko. Ebook zawiera również opis podwrażliwości i nadwrażliwości sensorycznej, byś mogła rozpoznać inne potencjalne trudności.

📩 Obserwuj mnie także na Instagramie, TikToku

i YouTube po więcej wskazówek i porad!