Uważaj, co mówisz! Jak słowa wpływają na poczucie własnej wartości dziecka?

Czy zastanawiałaś się kiedyś, jak Twoje słowa kształtują sposób, w jaki Twoje dziecko postrzega siebie? To, co mówimy na co dzień – często w biegu, w emocjach, nieświadomie – zostaje z dzieckiem na lata. Może dawać mu siłę, ale może też podcinać skrzydła. Podobnie jak w artykule Twoje dziecko milczy i unika rozmów? Przyczyny i rozwiązania, tutaj również kluczowe znaczenie ma sposób komunikacji. Dzieci uczą się o sobie poprzez to, co słyszą od najbliższych. Jeśli często słyszą: „Jesteś niezdarny”, „Nic ci nie wychodzi”, zaczynają w to wierzyć i traktują to jako prawdę o sobie. Jeśli natomiast słyszą: „Wiem, że się starasz”, „Każdy popełnia błędy, ale ty się nie poddajesz”, budują w sobie przekonanie, że mają wpływ na swoje życie i mogą się rozwijać.

Słowa mają moc – co dziecko słyszy i jak to wpływa na jego samoocenę?

Dzieci, zwłaszcza te w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, nie analizują naszych słów tak jak dorośli. Przyjmują je dosłownie i na ich podstawie budują swój obraz siebie. To, co rodzic mówi, szybko staje się dla dziecka „prawdą”.

➡️ „Jesteś niegrzeczny” – zamiast tego warto powiedzieć: „Widzę, że jest ci trudno opanować emocje”. To pomaga dziecku rozumieć swoje zachowanie zamiast czuć się „złym”.

➡️ „Ciągle coś psujesz” – dziecko słyszy, że jest niezdarne, i zaczyna unikać nowych wyzwań. Zamiast tego lepiej powiedzieć: „Każdemu się zdarza, spróbujmy to naprawić razem”.

➡️ „Nie płacz, nic się nie stało” – umniejszanie emocji dziecka sprawia, że czuje się niezrozumiane i nieważne. Lepsza alternatywa? „Widzę, że jest ci smutno. Chcesz o tym porozmawiać?”

Podobne mechanizmy opisaliśmy w artykule Moje dziecko kłamie – dlaczego? Co z tym zrobić?, gdzie wyjaśnialiśmy, jak sposób komunikacji wpływa na prawdomówność dzieci.

Jakie słowa podcinają skrzydła?

Niektóre zwroty, choć mogą wydawać się niewinne, mają niszczący wpływ na samoocenę dziecka:

❌ „Dlaczego nie możesz być jak twój brat/siostra?” – porównania odbierają dziecku poczucie wyjątkowości i sprawiają, że czuje się niewystarczające.

❌ „Nic z ciebie nie będzie” – nawet rzucone w emocjach, zostaje w dziecku na długo i może skutkować niskim poczuciem własnej wartości w dorosłym życiu.

❌ „Nie rób tak, bo będę cię mniej kochać” – warunkowanie miłości sprawia, że dziecko uczy się, że jego wartość zależy od spełniania oczekiwań innych.

Podobne komunikaty prowadzą do problemów z samoakceptacją, o czym pisaliśmy w artykułach Twoje dziecko Cię nie słucha? Zastosuj te 3 sposoby i zobacz różnicę! oraz Twoje dziecko Cię nie słucha? Zastosuj te 3 sposoby i zobacz różnicę!

Jak mówić, by budować pewność siebie u dziecka?

✅ Zamiast „Jesteś leniwy” → „Widzę, że masz trudność z rozpoczęciem zadania. Może spróbujemy razem?”

✅ Zamiast „Jesteś beznadziejny w matematyce” → „Matematyka bywa trudna, ale z czasem na pewno ją opanujesz”

✅ Zamiast „Przestań płakać” → „Widzę, że coś cię martwi. Chcesz mi o tym opowiedzieć?”

Podobne podejście do komunikacji opisywaliśmy w artykule Złość u dziecka? 3 techniki, które pomogą mu się uspokoić. Kluczem jest akceptowanie emocji i wspieranie dziecka w ich przeżywaniu.

Słowa to nie wszystko – liczą się też gesty

Dziecko nie tylko słyszy, co mówimy, ale też widzi, jak się zachowujemy. Jeśli mówimy: „Jesteś dla mnie ważny”, ale jednocześnie nie mamy czasu na rozmowę, dziecko dostaje sprzeczne sygnały.

➡️ Uważne słuchanie – zamiast oceniać, warto po prostu wysłuchać.

➡️ Pozytywne wzmacnianie – zamiast skupiać się na błędach, warto podkreślać to, co dziecko robi dobrze.

➡️ Cierpliwość – każde dziecko rozwija się w swoim tempie i potrzebuje wsparcia, a nie presji.

Podsumowanie

Twoje słowa mogą sprawić, że dziecko uwierzy w siebie – albo odwrotnie, że zacznie wątpić we własne możliwości. Świadoma komunikacja, akceptowanie emocji i unikanie etykietowania to klucz do zdrowej samooceny dziecka. A jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o wspieraniu poczucia wartości u dzieci, sprawdź inne moje artykuły.

Nie jesteś sama – pobierz darmowy ebook!

W moim ebooku znajdziesz 195 przykładów codziennych objawów zaburzeń SI, które pomogą Ci lepiej zrozumieć,

z czym zmaga się Twoje dziecko. Ebook zawiera również opis podwrażliwości i nadwrażliwości sensorycznej, byś mogła rozpoznać inne potencjalne trudności.

📩 Obserwuj mnie także na Instagramie, TikToku

i YouTube po więcej wskazówek i porad!